Sosyal Medyada İzmir ve İzmirlilik

Yard. Doç. Dr. Ferah Onat


(Bu bildiri, Ekim 2009'da İzmirli Olmak Sempozyumunda Sunulmuştur ve hiçbir yerde yayınlanmamıştır. Veriler 2009 Temmuz-Ekim ayları arasında toplanmıştır.)

Sosyal medya, teknolojiyi, sosyal girişimciliği kelimeler, resimler, videolar ve ses dosyaları ile birleştiren şemsiye bir kavramdır. Sosyal medya ortamları, bloglar, online sohbet, RSS, sosyal ağ siteleri, sosyal imleme, forum, podcast, online sohbet ortamları, e-posta zincirleri, sanal dünyalar, wikiler gibi interaktif, kullanımı kolay, katılıma açık olan internet üzerindeki iletişim ortamlarıdır. Farklı amaçlarla kullanılan sosyal medya ortamları aynı zamanda, zaman ve mekan gözetmeksizin sevilen veya insanların köklerin ait olduğu yörelerle ilgili resimlerin, videoların, şiirlerin, yazıların, duygu ve düşüncelerin paylaşıldığı, hemşehrilik duygusunun yaşatıldığı iletişim ortamlarıdır.

Son iki yıldır inanılmaz oranda üye sayısına ulaşan sosyal ağ sitelerinde İzmirliler ve İzmir ili içinde bulunan ilçeler için birçok forumun, grup ve hayran sayfalarının; İzmir ve İzmirli olmakla ilgili övgü dolu yorumların çok olduğu gözlenmektedir. İzmir ve İzmirli olmakla ilgili birçok video, yazı, şiir, fotoğraf hem bu sitelerdeki İzmir grupları arasında hem de e-posta grupları arasında sürekli olarak paylaşılmakta ve yayılmaktadır. Bu gözlemlerden hareketle hazırlanan bildiride sosyal medyadaki İzmir ve İzmirli olmakla ilgili içerikler ve iletişim trafiği incelenmiştir.

1. Sosyal Medya, Web 2.0 ve Kullanıcı Güdümlü İçerik Kavramları

Sosyal medya hangi sektörün tartıştığına bağlı olarak çok farklı yönlerden değerlendirilebilir. Aynı bağlam içinde kullanılabilen diğer terimler ise sosyal yazılım, sosyal bilişim ve web 2.0’dır (http://www.cipr.co.uk/consultation/CIPR-SocialMediaGuidelines-Nov06.pdf). Sosyal medya ile hemen hemen eş anlamlı kullanılan web 2.0 ekonomik, sosyal ve teknolojik trendlerin biraraya getirerek oluşturduğu, gelecek nesil internetin daha doğal, özgün bir formudur. Web 2.0’ın genel özellikleri kullanıcı katılımı, açıklık ve ağ etkisi göstermesi olarak sıralanabilir (Tim O’Reilly, Fall 2006, http://radar.oreilly.com/research/web2-report.html).

Bugün www denen kavram Web 2.0 ortamlarına kayarak sosyalleşmiş web kavramı haline dönüşmüştür (Fu, Liu, Wang, 2007: 675). Web, 1990’lı yıllardaki haliyle karşılaştırıldığında bugünkü Web 2.0 evrimini yakalamasının bireysel performanslara dayandığı söylenebilir. Bireylerin aktif performansları nedeniyle artan hareketlilik ve etkileşimler, bilgi, haber, olay, fikir, tavsiye, resim, söz paylaşımını da beraberinde getirmiş ve oluşan online dünye içine girerek daha çok renkleri, inanışları ve ülkeleri katmıştır. Web 2.0 platformu özgür düşünceler ve fikirler için ilham kaynağı oluşturan bir cennettir (Fu ve diğerleri: 675).

Geleneksel etki haber toplayan veya biraraya getiren kişiden (gazeteci gibi) onu hedef kitlesine akmasıydı. Bloglar, sosyal ağlar, online forumlar ve sosyal medyanın diğer türleri etkinin dinamiğini değiştirmiştir. Bilgi artık kendimiz gibi olanlar arasında arasında paylaşılmaktadır (Solis, Breakenridge, 2009:2).

Günümüzde iletişimin her alanı için önemi göz ardı edilmez olan sosyal medya araçlarından bazıları aşağıdaki gibi sıralanabilir:

1. Bloglar (ağ günlükleri)

2. Sosyal ağ siteleri (Facebook, MySpace gibi)

3. Ses ve müzik kayıdı paylaşımı için podcastler,

4. Wikiler (wikipedia gibi),

5. Mesaj tahtaları,

6. Sosyal imleme siteleri (del.iciou.us gibi),

7. Fotoğraf paylaşım siteleri (flickr gibi),

8. Video için paylaşım siteleri (YouTube, Metacafe),

9. Kişisel bilgi paylaşım siteleri (Twitter),

10. Forumlar

11. Ürünler ve hizmetler hakkında görüş, yorum paylaşma siteleri (epinions.com, sikayet.com),

12. Sanal dünyalar, sanal olarak yaratılmış gerçek yaşamın yansıması olan ortamlar (virtualworld gibi).

Sosyal medya terimi kullanıcıların birbirleriyle bilgi, görüş ve ilgi alanlarını paylaşarak etkileşim kurmaları için olanak sağlayan online araçlar ve web siteleridir. Sosyal medya aynı zamanda topluluklar ve sosyal ağlar oluşturmayı, katılımı ve işbirliğini destekler. Sosyal medya araçlarının ortak özellikleri aşağıdaki gibidir (What is Social Media?, 2007 www.spannerworks.com/ebooks 5):

• Katılım: Sosyal medya, ilgili olan herkesin katkısını ve geri bildirimini destekler. Medya ve izleyici arasındaki çizgiyi ortadan kaldırır.

• Açıklık: Birçok sosyal medya hizmeti geribildirime ve katılıma açıktır. Oylamayı, yorumları ve bilgi paylaşımını destekler. İçeriğin kullanımını ve içeriğe erişimini engelleyecek sınır sadece bazı sosyal medya ortamlarında vardır.

• Konuşma: Geleneksel medya ‘yayınlamak’ ile ilgiliyken (içerik izleyiciye yayınlanır veya dağıtılır) sosyal medya daha çok iki yönlü konuşma olarak görülmektedir.

• Topluluklar: Sosyal medya toplulukların kolayca oluşmasını ve etkin bir biçimde iletişim kurmasına imkan verir. Topluluklar, politik görüşler, fotoğraf sevgisi veya sevilen televizyon programları gibi ilgi duyduklarını paylaşırlar.

• Bağlantı: Sosyal medya türlerinin çoğu diğer sitelerin linklerine, kaynaklara ve insanlara bağlantıyı kullanarak büyüdüler.

Kullanıcı güdümlü içerik, son kullanıcılar (profesyonel yazarlar, yayıncılar, gazeteciler, lisanslı yayıncılar ve prodüksiyon şirketleri olan geleneksel medya üreticilerine karşın) tarafından üretilen çeşitli medya içeriğini ifade etmektedir. Kavram, 2005 yılında web yayıncılığının ve genel anlamda halkın kullabileceği, erişimi kolay ve ücretsiz sosyal mecra içeriğinin üretiminin artışıyla ortaya çıkmıştır. Dijital video, bloglar (ağ günlüğü), podcasting (müzik ve video yayını ve paylaşım ortamları), mobil telefon görüntülerini ve wikileri (sözlük ve ansiklopedi) kapsayan medya, açık kaynakları, ücretsiz yazılımı, esnek lisanslamayı sağlarken, yetenek geliştirme, keşif ve işbirliği önündeki engelleri kaldırmaktadır (http://en.wikipedia.org/wiki/User_generated_content). Kullancı güdümlü içerik çok yeni bir fikir değildir. Aslında köşe yazarlarının okuyucuları, dinleyicileri ve izleyicileriyle uzun soluklu etkileşimi çok eskilere dayanmaktadır. Gazete editörlerine, radyo ve televizyon yapımcılarına mektuplar, radyo programlarını aramalar, istek parçaları kullanıcı güdümlü içeriğin en eski örnekleridir. Sosyal medyadan çok önce kullanıcı güdümlü içerik okuyucular, hayranlar ve elçiler tarafından bir şekilde üretilmekteydi. Kullanıcı grupları, forumlar, bülten tahtaları ve hatta kişisel web siteleri insanların düşüncelerini, görüşlerini, fikirlerini, uzmanlıklarını ve vizyonlarını paylaştıkları ortamlardı. Web ortamı büyüdükçe insanların birbirlerine online araçlar ve kanallarla ulaşma kabiliyetleri de artmıştır (Solis, Breakenridge: xix).
2. Hemşehrilik ve Sosyal Medya

Hemşehrilik sözcüğü ilk olarak hemşehriler arasındaki durumsal bir ilişkiyi tanımlamaktadır. Bir durumu tanımladığında hemşehrilik, ortak paydaları aynı coğrafi alanda kök salmış olan iki kişiden birinin diğerine göre durumunu niteler. Hemşehrilik sözcüğü ikinci olarak, meleketleri aynı coğrafi yer olan veya aynı coğrafi yere ait olma hissini taşıyan kişiler arası ilişkileri ve onlar arasındaki bağları ve bu bağlardan doğan çeşitli kimlikleri tanımlar. Bu bağlar kimi zaman toplumsal kimlik düzeyinde iş görür. Yani, birbirlerini tanımayan kişiler, bir birlerinin fiziksel görünüşüne, konuşmasına vs. bakarak bir birlerini coğrafi alana referansla kategorileştirirler ve bir birlerini ‘biz’ ve ‘onlar’ kategorilerinde değerlendirirler. Aynı coğrafi mekana ait olma hissini taşıyan kişiler arasındaki bağlar kimi zaman kişisel kimliğin konusu olur (Kurtoğlu. 2005). Sosyal medya ortamlarında ise hemşehrilik olgusu etrafında toplanmış binlerce sosyal ağa rastlamak mümkündür. Hemşehrilerinin hukuki bir yapı içerisinde biraraya gelmediği kentlerin, ilçelerin hatta mahallelerin bile birçok grubu sosyal medyada bulunmaktadır.

İzmir hemşehriliği incelendiğinde kent dışında ve içinde İzmirlilikle ilgili derneklerin sayısının çok az olmasına rağmen (İzmirliler Derneği, İzderankara-İzmir Kültür ve Dayanışma Derneği, İzmir Sevenler Derneği dışında dernek ismi bulunamamıştır.) kendisini İzmir hemşehrisi olarak gören kişilerin kendiliğinden İzmir’e duydukları sevgiyi göstermek adına içerik üretmeleri ve bunları sosyal medya ortamında geniş kitlelere yaymaları kente olan sevginin büyük bir göstergesi olarak kabul edilmelidir.

Sosyal medya, kendiliğinden oluşan kent kültürü paylaşımıyla hem hemşehrilik olgusunu pekiştirmekte hem de kentin tanıtılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Sosyal medya ortamlarındaki içeriklerin çok kişi tarafından paylaşılmasıyla birlikte aynı içeriklerin geleneksel medya araçlarında da yayınlandığını görmek mümkün olduğu gibi geleneksel medyada yayınlanan bir yazının, bir fotoğrafın ya da bir videonun sosyal medya ortamlarında da paylaşıldığını görmek artık olağan hale gelmiştir. Transmedya, krosmedya gibi kavramlaştırılan bu geçişler aslında aynı içeriğin farklı iletişim araçlarında görülmesiyle izleyicilere engel tanımadan ulaşılmasını sağlanmasıdır.

Farklı medya kanalları arasındaki geçişlerin yanında sosyal medya ve kentli iletişimi kapsamında oluşan bir başka durumda yakınsamadır. Burada yakınsama (convergence-aradaki açıklığın küçülerek ancak kesişmeden yaklaşması) iki boyutta meydana gelmektedir. Birinci boyutta fiziksel olarak birbirinden uzak insanların kent kimliği altında oluşturulan sosyal medya platformlarında biraraya gelmesiyle oluşan yakınsamadır. İstanbul’a göç etmiş İzmirlilerin, İzmirlilerle iletişim kurmak amacıyla internette gruplar oluşturması buna bir örnektir. İzmir gruplarının içinde ABD’den Çin’e her yerden üye bulunmaktadır. İkinci boyutta ise fiziksel olarak birbirine yakın ancak sosyal yaşamda birbirinden uzak insanların sosyal medya platformlarında biraraya gelerek iletişim kurmasıyla oluşan yakınsamadır. Örneğin İzmir Bornova’da oturanlar Facebook Bornova grubunda biraraya gelirler ve kendileri için iletişim ortamı sağlarlar. Her iki tür yakınsamada da benzer içerikte mesajlar paylaşılabilmekte ve hemşehrilik duygusu pekişmektedir.

Sosyal medya, kent kültürünün motiflerinin fotoğraflar, videolar ve yazılar ile yansıtıldığı ve geniş kitlelere aktarıldığı bir ortam sunmaktadır. Aşağıda sıralanacak sosyal medya araçlarının her birinde kent kültürüne ait öğeleri farklı formatlarda görmek mümkündür.

Kent kültürüne ait içeriklerin yoğunlukla paylaşıldığı sosyal medya araçları aşağıda sıralanmıştır.

1. Blog (Ağ Günlüğü): İnternette “İnternet günlüğü”, “e-günlük” ya da “ağ günlüğü” olarak ifade edilen, teknik bilgi ve donanım gerektirmeyen, kullanımı ve yönetimi kolay, zengin fonksiyonlu kişisel web alanları olan bloglar, sahiplerinin hem yazılı hem görsel üretimlerini internet ortamında tüm dünyaya ulaştırmalarına olanak sağlamaktadır. İletişim mecrası olarak bakıldığında blogların artık yeni bir mecra olduğu iletişim ve pazarlama uzmanları tarafından kabul görse de Technorati tarafından bu yeni oluşuma “citizen media” Türkçe çevirisiyle, ”vatandaş mecrası” ya da daha genelleme yapılırsa kişisel medya ya da kişiye özel medya da denilmektedir. (http://www.technorati.com/about/) Bloglar sadece kişisel web sayfaları olarak düşünmemek gerekir. MySpace, Facebook gibi sosyal ağ sitelerindeki profil sayfalarının bugünkü durumu da bir bakıma blog görünümündedir. Bloglarda ve ağ sitelerinin sayfalarında kişiler kullanıcı güdümlü içerik sayılabilecek yazıları, fotoğrafları, videoları paylaşabilir, bunlar hakkında yorum yapabilirler. Kent kültürünün paylaşımında bloglar ve sosyal ağ sitelerinin sayfalarının ayrı bir yeri bulunmaktadır.

2.Sosyal Ağ Siteleri: Sosyal ağ, bireyler arasındaki kişisel veya profesyonel ilişkilerin oluşturduğu ağdır. Sosyal ağlar insanlar arasındaki bağlantıları ve bu bağlantıların gücünü temsil etmektedir (www.parliament.vic.gov.au/SARC/E-democracy/Final_Report/Glossary.htm). Sosyal ağlar, birbiriyle doğrudan veya dolaylı olarak etkileşim halinde olan kişilerin oluşturduğu ağdır. Ağ, sadece aile ve arkadaşlardan değil öğretmenler, okul çalışanları, komşular, toplum içindeki bağlantılardan oluşmaktadır.(http://rrtcpbs.fmhi.usf.edu/rrtcpbsweb/glossary.htm#S).

Sosyal ağ sitelerini özgün yapan bireylere yabancılarla tanışma olanağı sunması değil, kullanıcıların kendi sosyal ağlarını göstermeleridir. Sosyal ağ sitelerinde kullanıcıların amacı yüzyüze olarak seyrek görüştükleri ya da uzun zamandır görüşmedikleri kişileri sosyal ağlarına katmaktır (Boyd, Ellison, 2007). Sosyal ağ siteleri arasında en ünlü olanı ve Türkiye’de en yoğunlukta kullanılanı Facebook’tur. Bugün Facebook için kullanılan güzel bir tanım Qualman’ın Socialnomics isimli kitabında yer almaktadır. Qualman (2009) Facebook’ta günde 1,5 milyon içeriğin (linkler, haberler, blog yazıları, notlar, fotoğraflar, videolar, vb.) paylaşıldığını ifade ederken “eğer Facebook bir ülke olsaydı Hindistan ve ABD arasında dünyanın dördüncü büyük ülkesi olurdu” diyerek Facebook üyelerinin yoğunluğunu anlatmaktadır. Facebook’un kurumsal bilgilerinin bulunduğu web sayfasında Eylül 2009 itibarıyla kullanıcı sayısının 250 Milyonun üzerinde olduğu yazmaktadır (www.facebook.com). Facebook firmasından elde edilen diğer verilere göre Facebook kullanıcıları arasında Türkiye, 14 milyon kullanıcısıyla dünyada üçüncü sırada bulunmaktadır. İlk sırada 69 milyon kullancıyla ABD, ikinci sırada 18 milyon kullanıcıyla İngiltere’nin yer aldığı belirtilmektedir. Türkiye’den olan kullanıcıların oranı bir yıl içerisinde %254 artış kaydederken son altı aylık artış oranı ise %56,1 olarak tespit edilmiştir (2/7/2009, http://www.nickburcher.com/). Sosyal ağ siteleri kent kültürünün öğelerinin yer aldığı içeriklerin en sıklıkla paylaşıldığı sosyal medya ortamlarının başında gelmektedir. Özellikle Facebook’ta hemen her kentin grupları, hayran sayfaları bulunmaktadır. Gruplara ve hayran sayfalarına binlerce kişi üye olmakta ve grup üyeleri, kentle ilgili her türlü fotoğraf, video, şiir, yazıyı sayfalara yükleyebilmekte; sayfalardaki içerikleri kendi profillerine aktarıp bunları kendi arkadaşlarıyla paylaşabilmektedir. Ayrıca sosyal ağ sitelerinde video paylaşım siteleri, bloglar, fotoğraf paylaşım sitelerinden linklerin paylaşılabildiği gibi, gazete ve dergilerin web sitelerinden linkler de verilebilmektedir. Bu duruma en iyi örnek olarak ünlü köşe yazarı Yılmaz Özdil’in İzmir hakkında yazdığı yazılar verilebilir.

3. Fotoğraf Paylaşım Siteleri: Sosyal medya ortamlarından önemli bir yere sahip olan fotoğraf paylaşım sitelerinin arasında uluslararası anlamda en popüler olanı Flickr’dır (http://www.flickr.com). Söz konusu sitede hemen her konuda fotoğraf bulmak mümkündür. Sitede yayınlanan fotoğraflar diğer sosyal medya ortamlarında da link verilerek yayınlanabilir. Örneğin kişisel bilgi paylaşım sitelerinden Twitter’da hesabı olan bir kullanıcı, İzmir’e ait fotoğrafların bulunduğu linki güncellemelerinde yayınlamış ve bu link kullanıcının takip ettiği kişiler tarafından ziyaret edilmiştir (http://www.flickr.com/photos/toomanytribbles/3861133911/).

2008 yılı rakamlarına göre 42 milyon olarak tespit edilen site kullanıcılarının sayısı her geçen gün artmaktadır (http://www.ankurb.info/2008/04/06/the-number-of-flickr-users/). Genellikle fotoğraf sanatçılarının ve fotoğraf meraklılarının trafik yarattığı sitede fotoğrafların altına yorumlar yazmak ta mümkündür. Flickr’da hemen her kente, ilçeye hatta semte ait fotoğraf bulunabilir. Turistik seyahat etmek isteyenlerin de sık ziyaret ettiği site turizm açısından da ayrı bir öneme sahiptir.

4. Video Paylaşım Siteleri: Sosyal medya ortamlarından en çok ziyaretçisi olan sosyal medya ortamı video paylaşım siteleridir, denilebilir. Ziyaretçilerin üye olmalarının gerekmediği video paylaşım sitelerinde hemen her konu hakkında video ve slayt gösterisi bulmak mümkündür. Qualman’a (2009) göre Google’dan sonra dünyanın ikinci büyük arama motoru video paylaşım sitelerinden biri olan Youtube’dur. Youtube, söz konusu sitelerin en popüleri olmasına rağmen aynı özelliği taşıyan binlerce site bulunmaktadır. Video paylaşım sitelerine video yüklemek, yüklenen videoları farklı sosyal medya ortamlarında paylaşmak mümkündür. Kent kültürüne ait öğelerin yer aldığı videoları adı geçen sitelerde görülmektedir. Video paylaşım sitelerinde kentlerin tarihi ve turistik bölgelerinin tanıtıldığı görüntüler, görüntülere eşlik eden şarkılar ve şiirlerin yanında kentteki önemli olayların görüntülerini, kentte çekilmiş filmlerden bölümler de bulunmaktadır. Örneğin İzmir ile ilgili birçok video ile birlikte Cumhuriyet Mitingiyle ilgili görüntüler Youtube’da bulunmaktadır. Video paylaşım sitelerindeki videoların altına siteye üye olanların yorumlar yazdıkları sıkça görülmektedir. Örneğin Smyrna 1922 isimli filmin altına Türk ve Yunanistan tarihine ilişkin çeşili yorumların yanında yorumlar arasında tartışmaların olduğu gözlenmektedir (http://www.youtube.com/watch?v=YxjI_loT1Og ).

5. Forumlar: Özgün konu başlıkları ve ilgi alanları etrafında online tartışma alanlarıdır. Forum, web 2.0 ve sosyal medya kavramları ortaya çıkmadan çok önce oluşturulmuş bir interaktif ortamdır. Forumlarda internet kullanıcıları genellikle kendi kimlikleriyle yer almazlar. Takma isimlerle yer aldıkları forum ortamlarında istedikleri konularla ilgili tartışma konuları başlatabilirler, çeşitli yorumlar yapabilirler, yorumlarının içine linkler koyabilirler. Konusu kentler olan forumların da sayısı oldukça fazladır. Kent başlıklı forumlar iki ayrı gruba ayırılabilir. Birinci grupta kentle ilgili bilgi alışverişinin olduğu, turizm faaliyetlerine hizmet eden forumlar (tripadvisor.com gibi), ikinci grupta ise aynı kentte yaşayan insanların iletişim kurmak, tanışmak amacıyla oluşturulan forumlardır. Genel anlamda kent ismini alan forumlarda kentin kültürü, kentin yaşam özellikleri, insanların davranışları konularında paylaşım yapılmaktadır.

3. Rakamlarla Sosyal Medyada İzmir

1. Bloglar: İzmir’le ilgili olarak internet üzerinde çok fazla blog bulunamamıştır. Sadece bir blog kullanıcı güdümlü içerik özelliğini taşıyan mesajları barındırmaktadır. İzmirblog (http://izmir-blog.blogspot.com/2006/09/konak-pier_12.html) isimli blog, İzmir ile ilgili İngilizce kaynak arandığında ilk sıralarda çıkan ortam olması özelliğiyle blog ister istemez İzmir’in tanıtımına katkıda bulunmaktadır. Söz konusu blogların hemen her dilde hazırlanması ve çoğaltılması kentin tanıtımına katkıda bulunacaktır.

2. Sosyal Ağ Siteleri: Kullanıcı sayısı açısından Türkiye’nin üçüncü olduğu Facebook sitesinde İzmir ile ilgili çok sayıda grup bulunmaktadır. Facebook firmasından alınan bilgilere göre Türkiye’deki 14 milyon kullanıcıdan 1,5 milyonu İzmir ilinde bulunmaktadır. Haziran -Eylül 2009 döneminde yapılan 3 aylık taramada üç büyük ile ilişkin aşağıdaki veriler elde edilmiştir:



Kelime  Grup Toplam Üye Yüklenmiş Fotoğraf  Verilen linkler Duvar Yazısı

Ankara 57      31842              799                      429                 2798

İstanbul 25      74457            6948                    1004                 7534

İzmir     77     300.000+       1700+                   300+                 3100+

Tablo 1. Ankara, İstanbul ve İzmir illeri için açılmış grup sayısı ve diğer veriler
Araştırma sonuçlarına bakıldığında İzmir ve İzmir ilini sevenler tarafından oluşturulmuş grupların sayısı diğer illere göre çok yüksektir. Aynı üyenin birden fazla gruba üye olduğunun da gözlendiği araştırmada üye sayısından çok oluşturulan grup sayısı ve yüklenen fotoğrafların sayıları dikkate alındığında İzmirlilerin ve kendisini İzmirli olarak tanımlayanların fazlalığı dikkat çekmektedir.
Araştırma kapsamında İstanbul ve Ankara dışındaki diğer iller de incelenmiş ancak grup sayısı bakımından benzer sayıda grup adedine rastlanmamıştır. İstanbul gruplarının sayısı az olmasına rağmen üyelerinin fazlalığı dikkati çekmiştir. Araştırma kapsamında diğer ülkelerdeki benzer özellik gösteren metropol kentler rastgele incelendiğinde aynı sonuçlarla karşılaşılmamıştır, ancak daha güvenilir veri elde edilebilmesi için benzer kentlerin de tek tek taranması gereklidir.

İnsanların sosyal ilgi alanları ve sevdikleri konular üzerinde bir araya geldikleri sosyal ağ sitesi grupları arasında İzmir gruplarının fazlalığı İzmir’e duyulan hayranlığın, İzmir’e duyulan özlemin ve İzmir’li Olmak olgusunun kişiye değer katan bir özellik olduğunun göstergesi olarak yorumlanabilir. İzmir ilçelerine bakıldığında ise aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir. Sonuçlara göre ilçelerin üye sayıları birbirine yakın gözükmektedir.

İzmir ve ilçelerine ait grupların bazılarının isimleri de oldukça dikkat çekicidir. İlginç kabul edilecek isimler arasında “İzmirli Olmak Ayrıcalıktır”, “İzmirli En az 3 çocuk yapsın Birini İstanbul’a Diğerini Ankara’ya göndersin”, “Birgün İzmir’e geri döneceğim!!!”, “Karşıyaka’nın Havasını Solumuş Ruhunu Özümsemişler”, “Kumru Çeşme’de Yenir” isimli gruplar bulunmaktadır. Cumhuriyet Mitinglerinin ardından da ortaya çıkan grupların da ilginç isimler taşıdığı ve İzmir ilinin laik kimliğiyle ilgili söylemlerin olduğu gözlenmiştir. Bunlardan bir tanesi 4 binden fazla üyesiyle “ İlk kurşun yine İZMİR’den devamını getir TÜRKİYEM!!!”dir.

Facebook grupları arasında en çok dolaşan yazılar arasında Yılmaz Özdil’in 15 Mart 2009 tarihinde Hürriyet Gazetesi’nde yayınlanan “Türkiye’den Sıkıldığım Zaman İzmir’e Giderim Ben”(http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/11211624.asp) başlıklı yazısı bulunmaktadır. Bu yazı binlerce kişi tarafından okunmuş ve beğenilmiştir. Yazıya yapılan yorumlarla birlikte benzer yazılar aynı ortamlarda dolaşmıştır. Bu yazının ardından yine Hürriyet Gazetesinden Sibel Arna’nın yaptığı İzmirli Olmak Dedikleri İşte Bu başlıklı haber ve haberin içinde İzmir’in ünlülerinin kentle ilgili yorumları da dolaşan haberler arasındadır. Haberin beraberinde İzmir’in özelliklerini anlatmak için İzmirli mankenlerle Kordon’da çekilen fotoğraf ta dolaşan görseller arasındadır.



3. Fotoğraf Paylaşım Siteleri: Fotoğraf paylaşım siteleri incelendiğinde İzmirizm akımına ait bir forum, görsel arşivden oluşan bir web sitesi bulunduğu gözlenmiştir (izmirfotoclub.com).

Fotoğraflarda Kordon, Saat Kulesi, Basmane Garı, Konak Meydanı, Asansör, M. Kemal Sahil Bulvarı, Karşıyaka Bostanlı Sahili, Kiliseler, Kızlarağası Hanı gibi İzmir’in tarihi ve turistik mekanları yoğunluktadır. Ayrıca fotoğraf paylaşım sitesinde İzmir olarak arama yapıldığında flickr.com’da 37.643 adet fotoğraf bulunmaktadır. Bu rakam genelde büyük kentler arandığında elde edilen sonuçla eşdeğerdir. Turizm tanıtımı açısından son derece öneme sahip olan fotoğraf paylaşım sitelerinde daha çok fotoğraf yüklenerek kent tanıtımına katkıda bulunulabilir.

4. Forumlar: Google’da arama yapıldığında forumlarda İzmirli Olmak Ayrıcalıktır başlığıyla açılan tartışma sayısı 20’yi geçmektedir. Forumların arasında Karşıyakalı Olmak Ayrıcalıktır başlıkları da bulunmaktadır. Forumlarda İzmirli kızlardan ve İzmir’e ait güzelliklerden söz edilmektedir. Ankaralı Olmak Ayrıcalıktır konu başlıklı forum tartışmaları 3 iken, İstanbullu Olmak Ayrıcalıktır sadece bir başlıkla karşılaşılmıştır. İzmirli Kızlar ve İzmir’in Kızları başlığıyla arama yapıldığında ise 80’den fazla tartışma konusu başlığıyla karşılaşılmıştır. Tartışmaların içeriğini öğrenmek için üye olunması gerektiğinden mesajların içeriğine ulaşılmamıştır, ancak başlıkların altındaki alt başlıklarda daha çok kızların güzelliği ve diğer kentlerdeki kızlarla karşılaştırılması yapılmaktadır. Ankaralı ve İstanbullu kızlar olarak arama yapıldığında herhangi bir forum başlığıyla karşılaşılmamıştır. “İzmir” başlıklı forumların sayısı arandığında 10 adet forum bulunmuştur. Tartışma ortamı olan forumlarda kentle ilgili birçok ögenin tartışılıyor olmasının nedeni kentteki internet kullanımı ve İzmirlilerin internet ortamında da iletişime açık olmaları olarak yorumlanabilir.

5. Video paylaşım siteleri: İzmir’in güzelliklerinin fotoğraflarla sergilendiği videolarla karşılaşılmaktadır. İnternet üzerindeki Google’dan sonra ikinci arama motoru olarak kabul edilen Youtube.com (Qualman, 2009) isimli video paylaşım sitesinde de İzmir ile ilgili kullanıcılar tarafından oluşturulmuş birçok videoya rastlanmaktadır. İzmir ile ilgili videoların bir kısmı facebook gruplarında da yüklenmiş durumdadır. Youtube.com isimli siteye erişimin yasaklı olmasına rağmen videoların izlenme sayısı oldukça fazladır. İzmir ile ilgili videolarda kentin turistik ve tarihi mekanlarının yanısıra kalabalık caddeleri, körfezin manzarası, fuar gibi mekanlar bulunmaktadır. Videolarda genellikle İzmir ile ilgili bestelenmiş eserler görüntülere eşlik etmektedir. Eserlerin ait olduğu sanatçılar, Aysun Kocatepe, Bendeniz, Ege, Serdar Efe, Sezen Aksu, Suavi, Tanju Okan, Tuğba Özerk’tir. Ayrıca sanatçıların İzmir şarkılarının İzmir görüntülü video klipleri de sitede oldukça fazla sayıda kişi tarafından izlenmektedir.

Arama Sonucu         
İzmir 3                            
İzmir+ 14
İzmirli Olmak+ 5

İzmir Resmi Tanıtım filmleri 2

Tablo 3. İzmir ili olarak Youtube.com’da yapılan tarama sonucu elde edilen veriler

Ankaralı olmak olarak arandığında tek bir video var ve izleyen kişi sayısı sadece 2471 olarak yazılmıştır. İstanbullu olmak olarak arandığında ise herhangi bir sonuç ile karşılaşılmamıştır. İstanbul olarak arandığında çok az sayıda kullanıcı güdümlü video ile karşılaşılmıştır.
4. Sonuç ve Öneriler

İnternet belli ilgi alanlarına sahip insanları sanal gruplar halinde biraraya getirme özelliği sunmaktadır. Özellikle sosyal medya ortamları kolay erişim, kolay veri yükleme ve paylaşma olanakları sayesinde hemşehrilik olgusu etrafından insanların biraraya gelmesine olanak sağlamaktadır. Hemşehrilik olgusunun ortaya çıktığı kentlerin başında- bir metropol kenti olmasına rağmen İzmir geliyor, denilebilir.

Yapılan araştırmada İzmirlilerin kent kimliklerini sosyal medyada yansıttıkları ve İzmir hemşehriliği çerçevsinde toplanmakta diğer kentlerin hemşehrileriyle kıyaslandığında çok daha istekli olduğu gözlenmiştir. Özellikle Türkiye’den 17 milyon, İzmir’den 1,5 milyon üyenin olduğu Facebook.com adresinde 300 binden fazla kişinin (ağustos 2009 rakamlarıyla) İzmir ile ilgili gruplara üye olması bunun bir göstergesi olarak kabul edilebilir. Sosyal medyanın, hem kent tanıtımı hem de hemşehri iletişimi yönünden sunduğu olanaklar değerlendirilerek interaktif bir iletişim kanalı olarak farklı amaçlarla kullanılması mümkündür.

Öneriler birkaç başlık altında toplanacak olursa:

1. Hemşehri iletişimi amacıyla yerel yönetimler ve yerel sivil toplum örgütleri tarafından kentle ilgili sosyal olguların, duyarlılık kampanyalarının duyurulması ve yayılması amacıyla sosyal medya içerisindeki gruplar kullanılabilir.

2. Yerel yönetimlerin kent için yaptıkları icraatların hemşehriler tarafından değerlendirilmesinde sosyal medya kullanılabilir. Yerel yönetimler, icraatlarıyla ilgili geri bildirimleri, önerileri söz konusu iletişim kanallarındaki yorumları izleyerek belirleyebilir ve düzeltici eylemde bulunabilir. İzmir başlıklı forumlar yerel yönetimler için iyi bir bilgi edinme kaynağı olabilir.

3. Yerel kuruluşlar tarafından kent kimliği etrafında toplanmış gruplar aracılığıyla sponsorluk, sosyal sorumluluk uygulamaları kapsamındaki kültürel etkinliklerin duyurulmasında gruplar birer iletişim kanalı olarak kullanılabilir.

4. Arama motorlarında kent isimleri arandığında arama sonuçlarının büyük bir kısmının sosyal medya ortamlarındaki video, yazı ve fotoğraflardan oluştuğu gözlenmektedir. Söz konusu sonuçlar kenti ziyaret edecek turistler, iş yapacak işadamları için önemli bir referans olarak kabul edilebileceği varsayıldığında kentin tanıtımına ilişkin olarak çeşitli dillerde hazırlanmış fotoğraf ve video paylaşım siteleri, bloglar hazırlanabilir. Sivil toplum örgütleri veya profesyonel olmayan kişiler tarafından oluşturulmuş ortamlar, kente yabancıların güvenini kazanacağından kentle ilgili önemli bir tanıtım aracı olarak kullanılabilir.

NOT: Bu araştırmanın üzerine F.Onat ismiraizmir.blogspot.com isimli bloğu hazırladı.
Kaynaklar

BOYD, D. M., ELLISON N. B. (2007), Social Network Sites: Definition, History, and Scholarship, 13 (1), USA: Journal of Computer Mediated Communication.

FU F., LIU L., WANG L., 2007, Empirical Analysis of Online Social Networks in the Age of Web 2.0, Physica A: Statistical Mechanics and its Applications, Volume 387, Issues 2-3, 15 January 2008, pp. 675-684.

KURTOĞLU, Ayça (2005) 'Mekansal Bir Olgu Olarak Hemşehrilik ve Bir Hemşehrilik Mekanı Olarak Dernekler', European Journal of Turkish Studies, Thematic Issue N°2 , No. 2
Hometown Organisations in Turkey, URL : http://www.ejts.org/document375.html

QULMAN, E. (2009), Socialnomics: How social media transforms the way we live and do business, Wiley: USA

SOLIS, B., BREAKENRIDGE D., (2009). Putting the Public Back in Public Relations, USA: FT Press.

What is Social Media?, 2007 www.spannerworks.com/ebooks 5

http://en.wikipedia.org/wiki/User_generated_content

http://izmir-blog.blogspot.com/2006/09/konak-pier_12.html

http://socialnomics.net/2009/08/11/statistics-show-social-media-is-bigger-than-you-think/

http://www.izmirfotoclub.com

http://radar.oreilly.com/research/web2-report.html

http://rrtcpbs.fmhi.usf.edu/rrtcpbsweb/glossary.htm#S

http://www.ankurb.info/2008/04/06/the-number-of-flickr-users/

http://www.cipr.co.uk/consultation/CIPR-SocialMediaGuidelines-Nov06.pdf

http://www.flickr.com/photos/toomanytribbles/3861133911/

http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/11211624.asp

http://www.nickburcher.com/2009/07/latest-facebook-usage-statistics-by.html

http://www.parliament.vic.gov.au/SARC/E-democracy/Final_Report/Glossary.htm

http://www.technorati.com/about/

http://www.youtube.com/watch?v=YxjI_loT1Og

Güzelyalı Parkında

Güzelyalı parkında


herkes herşeyin farkında

yeşil bir bahar gününde

pamuk helvam var elimde

kuşların yemi cebimde

herşey bir başka gelir

Güzelyalı'ya gelince



eş dost dolmuş

sağım solum

nereye kaçtı uçan balonum?

dedem arkadaş bulmuş kendine

ninemin örgüsü elinde

çiğdem çitler komşu kızı

bizim apartmanın yıldızı



güvercinler dans eder

aslan heykelin başı döner

parkın hakimi köpek

baloncuya meydan okur

kediler karnını doyurur

bebekler kuzu gibi uyur



bebek te gelse

dedem de gelse

güzelyalı parkı

her dem taze

üstünden yarım asır da geçse

güneş açsa yağmur yağsa

zamansız bir bank üstünde

ruhları serinleten aynı gölge



günlerce yazsam bitmez

Güzelyalımın güzel parkını

ve bu bahar ikindisinde bana anlattıklarını

Yazan: FerahOnat